Planując prace w ogrodzie, ograniczamy często nasze decyzje do ogólnej wizji ogrodu lub wyboru konkretnych roślin. Rodzaj i kolejność wykonywanych prac nierzadko uzależniamy wyłącznie od pór roku i opieramy na ogólnej wiedzy na temat różnych okresów wegetacji roślin.
Aby wpłynąć na efektywność naszych działań, możemy w naszej aktywności ogrodniczej oprzeć się na zaleceniach pochodzących z kalendarza biodynamicznego.
Wpływ Księżyca
Kalendarz biodynamiczny jest powszechnie wykorzystywany w racjonalnej praktyce ogrodniczej. Podaje on wpływ Księżyca na rośliny uprawne, pokazuje, jak poszczególne jego fazy regulują życie roślin, wskazuje, jaki rodzaj prac w jakim terminie najlepiej przysłuży się efektom, jakie chcemy osiągnąć, pracując w ogrodzie. Czynnikami warunkującymi oddziaływanie Księżyca są: jego odległość od Ziemi (zmieniająca się), położenie na tle gwiazdozbiorów, a także względem Słońca i Ziemi. Księżyc krążący wokół Ziemi wywiera wpływ na obieg wody w przyrodzie. A ponieważ rośliny w blisko 90% składają się z wody, podlegają takim samym mechanizmom, jak np. morza i oceany, których przypływy i odpływy w wyniku przyciągania wywołuje Księżyc.
Zgodnie z tą zasadą Księżyc przybywający wznosi soki roślin ku górze, jest to więc dobry czas na zbiór owoców i warzyw, gwarantujący doskonałe ich przechowywanie. Kwiaty ścięte w tym czasie również dłużej zachowają świeżość. Księżyc ubywający sprawia natomiast, że soki krążące w roślinie oraz pobierana woda pozostają w jej części podziemnej – lepiej wtedy rozwija się ich system korzeniowy. Drewno drzew ściętych w tym czasie jest najlepszej jakości, bo ze względu na brak soków nie ulega atakowi szkodników. Smaczniejsze, bardziej soczyste będą też rośliny z jadalną częścią korzeniową, np. marchew.
Fazy Księżyca
Wędrówka księżyca nad horyzontem przypomina drogę słońca. Różnica pomiędzy nimi wynika z czasu odbywania wędrówki: cykl słoneczny trwa rok, a księżyc „odtwarza” go w 28 dni.
Znając wpływ Księżyca na rozwój roślin, warto określić harmonogram prac respektujący poszczególne jego fazy. Zastosowanie się do niego może przynieść nadspodziewanie dobre efekty. Nów Księżyca trwa 2–3 dni, w tym czasie następuje wzmożony wzrost korzeni. Warto go wykorzystać na sianie i sadzenie roślin wolno kiełkujących, przycinanie roślin liściastych i koszenie trawników, co zapewni ich i szybką regenerację.
Księżyc przybywający to faza trwająca około 13 dni – optymalny czas na sianie i sadzenie roślin wieloletnich, dobry moment na przesadzanie i szczepienie drzew owocowych. Jest to też dobry moment na zbieranie ziół, warzyw liściowych, kwiatów i owoców.
Pełnia jest fazą, w której księżyc jest całkowicie widoczny, przypada na połowę miesiąca księżycowego, ok. 13–14 dnia. To najlepszy czas na zbieranie ziół – ich właściwości lecznicze mają wtedy najsilniejsze działanie. Trawniki koszone w tym czasie wolniej odrastają, ale to nie najlepszy moment na przycinanie innych roślin, sianie czy nawożenie.
Księżyc ubywający to faza trwająca 13–14 dni od pełni do nowiu. To najlepszy czas na sianie, sadzenie i przesadzanie roślin cebulowych i bulwiastych. W tym okresie korzystnie jest też zbierać rośliny korzeniowe, bulwiaste i cebulowe. Kiedy księżyca ubywa, rośliny najlepiej chłoną i pobierają wodę. Z tego powodu korzystnie jest w tym czasie nawozić je i podlewać. Nie kumulują wówczas nadmiernej ilości pierwiastków chemicznych – przyswajają tylko tyle, ile są w stanie zużyć.
Plony a żywioły
Nie bez znaczenia dla życia roślin jest też położenie księżyca względem gwiazdozbiorów. Każdemu przypisany jest element (żywioł) sprzyjający jednej z czterech części rośliny, która może być plonem: kwiatowi, owocowi, korzeniowi lub liściowi. Znając daty i godziny położenia Księżyca możemy poznać okresy najbardziej optymalne dla rozwoju rośliny. Jeśli to możliwe, prace takie jak siew, sadzenie, odchwaszczanie lub opryski powinny być wykonywane w dni korzystne dla tej części rośliny, która jest dla nas plonem. Tak więc dni oznaczone w kalendarzu biodynamicznym jako „kwiatowe” są korzystne dla kwitnienia roślin, a więc polecane do siewu i pielęgnacji roślin o ozdobnych kwiatach. „Dni korzeniowe” dedykowane są roślinom, których część użytkowa znajduje się pod ziemią (korzenie, bulwy, cebule) i wskazują na najkorzystniejszy dla nich czas siewu i pielęgnacji. Drzewa owocowe i inne rośliny, z których chcemy zebrać owoce lub nasiona, np. ogórki, pomidory mają w kalendarzu biodynamicznym swoje “dni owocowe”, podobnie jak roślinny cenne ze względu na swoje łodygi lub liście (szpinak, kapusta, sałata) – „dni liściowe”.
Kalendarze biodynamiczne mają swoich zagorzałych zwolenników, podkreślających łatwość osiągania pożądanych efektów w ogrodzie wynikającą z podejścia do roślin zgodnego z naturą i z respektowania zjawisk, jakim się one poddają, inni wykazują daleko posunięty sceptycyzm, oczekując twardych naukowych dowodów na oddziaływanie Księżyca na rośliny w mierzalnym stopniu. Nie opowiadając się z góry po żadnej ze stron, warto może spróbować „pouprawiać” rośliny zgodnie z zasadami biodynamiki, by we własnym zakresie przekonać się o jej skuteczności (lub braku tejże). Jeśli jest szansa na to, by rośliny w naszym ogrodzie były piękne i dawały wspaniałe plony, niech w jej wykorzystaniu nie przeszkodzi nam negacja wpływu księżyca (zwłaszcza że jego oddziaływanie i tak będzie niezależne od naszego do niego nastawienia). Pamiętajmy też o zachowaniu umiaru i zdrowego rozsądku, niech nie zmęczy nas i nie zgubi neoficka gorliwość w prowadzeniu naszego ogródka zgodnie z zasadami biodynamiki. Niech rośliny i opieka nad nimi przynoszą nam satysfakcję i korzyść, a wszelkie koncepcje temu towarzyszące będą nie celem, lecz środkiem do ich osiągnięcia.
