Rozdzielnia elektryczna, nazywana również tablicą rozdzielczą lub skrzynką elektryczną, odgrywa kluczową rolę w dystrybucji energii elektrycznej. Jej główna funkcja polega na efektywnym rozprowadzaniu prądu, zapewniając równocześnie bezpieczeństwo dla obwodów elektrycznych i urządzeń sterujących. Lokalizacja rozdzielnicy ma istotne znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa w jej użytkowaniu.
Typy rozdzielnic elektrycznych
Podział rozdzielnic elektrycznych opiera się przede wszystkim na kryterium napięcia roboczego. Wyróżniamy:
- Rozdzielnice niskiego napięcia (nN): Są to urządzenia powszechnie stosowane do przesyłania i zabezpieczania prądów o niskich napięciach.
- Rozdzielnice średniego napięcia (Sn): Przeznaczone do obsługi dużych prądów, szczególnie w zakładach przemysłowych.
- Rozdzielnice wysokiego napięcia (Wn).
- Rozdzielnice najwyższych napięć (Nn).
Klasyfikacja rozdzielnic niskiego napięcia (nN)
W zakresie rozdzielnic niskiego napięcia istotne są ich konstrukcja i możliwości umiejscowienia. Klasyfikacja ta obejmuje:
- Rozdzielnice mieszkaniowe.
- Rozdzielnice przemysłowe.
- Rozdzielnice energetyczno-dystrybucyjne.
- Rozdzielnice budowlane.
- Rozdzielnice słupowe.
W kontekście funkcji w sieci dystrybucyjnej, rozdzielnice niskiego napięcia dzielą się na:
- Rozdzielnice manewrowo-stycznikowe.
- Rozdzielnice oddziałowe.
- Rozdzielnice główne.
Konstrukcja rozdzielnicy elektrycznej zależy od jej przeznaczenia i rodzaju napięcia, z którym pracuje. W modelach średniego napięcia dominuje konstrukcja szafowa, która zapewnia efektywną obsługę większych prądów.
W przypadku rozdzielnic niskiego napięcia (nN) występuje większa różnorodność konstrukcji. Spotykane są:
- Rozdzielnice Tablicowe:
- Są to najmniejsze modele, przystosowane do przesyłania prądów o niskim napięciu i natężeniu (do 100A).
- Znajdują zastosowanie głównie w budownictwie mieszkalnym, komercyjnym i obiektach użyteczności publicznej.
- Składają się z modułowej tablicy i różnych aparatów elektrycznych (np. wyłączników różnicowo-prądowych, bezpieczników).
- Montowane wewnątrz ścian lub w zamykanych skrzynkach.
- Rozdzielnice Skrzynkowe:
- Przeznaczone do przesyłania prądów o wyższych napięciach i natężeniach niż rozdzielnice tablicowe.
- Stosowane głównie w przemyśle, stacjach elektroenergetycznych, i dużych obiektach publicznych.
- Charakteryzują się prostą budową, bezpieczeństwem obsługi i konserwacji.
- Odporność na czynniki środowiskowe i uszkodzenia mechaniczne, wykonane z tworzyw sztucznych lub blachy.
- Modele z stopniem ochrony IP powyżej 65 mogą być umieszczane na zewnątrz budynków.
- Rozdzielnice Szafowe:
- Są to największe rodzaje rozdzielnic, przepływa przez nie prąd o najwyższych napięciach i natężeniach (nawet kilka tysięcy amperów).
- Mogą być instalowane jako wolnostojące lub mocowane do ścian.
Dodatkowe elementy wyposażenia rozdzielnic elektrycznych w domach jednorodzinnych
Rozdzielnica elektryczna jest nieodzownym elementem każdej instalacji elektrycznej w domu jednorodzinnym. Jej podstawowym zadaniem jest rozdział, zabezpieczanie, pomiar, sterowanie i izolacja energii elektrycznej. Aby zapewnić jeszcze większe bezpieczeństwo i funkcjonalność, warto rozważyć doposażenie rozdzielnic w dodatkowe akcesoria:
- Rozłącznik Główny:
- Umożliwia szybkie odłączenie całej instalacji elektrycznej od źródła zasilania.
- Jest nieoceniony w sytuacjach awaryjnych, umożliwiając natychmiastowe przerwanie dopływu prądu.
- Lampki Sygnalizacyjne:
- Informują o obecności napięcia w określonych punktach instalacji lub jego braku.
- Dzięki nim łatwiej monitorować stan techniczny poszczególnych obwodów.
- Zegary Sterujące:
- Pozwalają na automatyczne włączanie i wyłączanie określonych obwodów o zaprogramowanych godzinach.
- Idealne do zarządzania oświetleniem zewnętrznym lub innymi urządzeniami działającymi cyklicznie.
- Przekaźnik Priorytetowy:
- Zapobiega przekroczeniu maksymalnej mocy prądu w instalacji.
- Jest kluczowy dla ochrony przed przeciążeniami i uszkodzeniami sprzętu elektrycznego.
- Styk Pomocniczy do Ograniczników Przepięć:
- Sygnalizuje konieczność wymiany uszkodzonego ogranicznika przepięć.
- Pomocny w utrzymaniu ciągłej ochrony przed skutkami przepięć w sieci.
Proces montażu rozdzielni elektrycznej: od przygotowania do ostatecznego podłączenia
Montaż rozdzielnicy elektrycznej to istotny etap w tworzeniu bezpiecznej i efektywnej instalacji elektrycznej. Zarówno w domach jednorodzinnych, jak i w obiektach przemysłowych, prawidłowo zamontowana rozdzielnica jest gwarancją niezawodnej dystrybucji energii elektrycznej.
Krok 1: Przygotowanie miejsca i kabli
Pierwszy etap to wybór lokalizacji rozdzielnicy i doprowadzenie do niej kabli zasilających. Kluczowe jest również odpowiednie zabezpieczenie miejsca instalacji i sprawdzenie obciążenia prądem przewodów. Ważny jest także dobór rozmiaru rozdzielnicy, który zależy od liczby elementów, które mają zostać w niej zamontowane.
Krok 2: Montaż i podłączenie rozdzielnicy
Rozdzielnice wyposażone są w różne wejścia zasilające. Należy pamiętać, że ich podłączenie najlepiej powierzyć doświadczonemu elektrykowi. Przy montażu używa się przepustów umieszczonych w górnej i dolnej części obudowy urządzenia. Kable przeprowadza się przez wyłamane otwory w tych przepustach. Podczas montażu niezbędne mogą okazać się narzędzia takie jak szczypce, śrubokręty, obcęgi, wiertarka, a także odpowiednie śruby i kołki rozporowe. Rozdzielnica składa się z elementów na szynie DIN, a jej montaż możliwy jest, gdy górna krawędź zostanie dołożona, a dolna odpowiednio dociśnięta.
Krok 3: Podłączenie obwodów i przewodów
Po zamontowaniu szyny DIN konieczne jest podłączenie przewodów. Rozdzielnice często mają przygotowane szyny PE oraz N, do których podłącza się obwody odpływowe i przewody zasilające. Zawsze należy najpierw podłączyć przewód główny, a dopiero później resztę. Każdy obwód powinien być zabezpieczony oddzielnym wyłącznikiem.
Krok 4: Sprawdzenie i uruchomienie
Po montażu i podłączeniu przewodów niezbędne jest sprawdzenie prawidłowości działania rozdzielnicy. Jeżeli instalacja została wykonana prawidłowo, nie powinno dojść do spięcia, co potwierdza bezpieczeństwo użytkowania.
Montaż rozdzielnicy elektrycznej wymaga precyzji i znajomości zagadnień elektrycznych. Profesjonalny montaż zapewnia nie tylko bezpieczeństwo, ale również efektywność działania całego systemu elektrycznego. W mojej opinii, kładzenie nacisku na detale podczas montażu jest kluczem do długotrwałej i bezawaryjnej pracy instalacji elektrycznej.
