Współczesny styl życia w pewnym sensie wymusza spędzanie dużej ilości czasu w pomieszczeniach. Praca biurowa, dostęp do coraz większej liczby urządzeń elektronicznych, a co za tym idzie zmiana modelu wypoczynku, to tylko przykładowe czynniki, które temu sprzyjają. Pewnie nie każdy sobie to uświadamia, ale obecnie przeciętny człowiek spędza nawet do 90% swojego życia we wnętrzach budynków!
Ta liczba robi ogromne wrażenie i najlepiej obrazuje jak ważne jest zapewnienie komfortowych oraz zdrowych warunków do pracy i mieszkania. Systemem, który obecnie stał się już niemal koniecznością w nowoczesnym budownictwie, jest rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Opisujemy jej działanie i odpowiadamy na pytanie, dlaczego jest tak ważna.
Tradycyjna wentylacja grawitacyjna a rekuperacja
Uświadomienie sobie wszystkich zalet jakie posiada rekuperacja, wymaga najpierw poznania zasad funkcjonowania tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Jej działanie warunkowane jest poprzez różnicę ciśnień pomiędzy powietrzem wewnątrz budynków, a tym na zewnątrz. W uproszczeniu można też powiedzieć, że im większa różnica temperatur, tym wentylacja grawitacyjna działa intensywniej (przy wyrównanej temperaturze jest nieefektywna, z kolei przy dużej różnicy przekracza potrzeby).
Co istotne, działanie wentylacji naturalnej odbywa się kosztem olbrzymich strat ciepła, szczególnie w okresie zimowym. W nowoczesnych budynkach to właśnie wentylacja tego typu jest głównym “winowajcą” ich wychładzania – stanowi od 30% do nawet 60% spośród wszystkich strat ciepła! Dla porównania okna odpowiadają za 15-25%, ściany za 20–30%, dach za 10–25%, a podłoga na gruncie za 15–25% strat. Jak widać różnica jest znacząca. Straty ciepła powodowane przez wentylację starego typu to z kolei konieczność zwiększania intensywności ogrzewania, co wiąże się nie tylko ze wzrostem wydatków, ale ma również negatywny wpływ na środowisko (wyższe spalanie paliw = wyższy poziom zanieczyszczenia środowiska).
Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła – jak działa?
W nowoczesnym budownictwie, które podlega rygorystycznym normom pod względem m.in. energooszczędności, nie ma już miejsca dla nieefektywnych rozwiązań, dlatego tradycyjna wentylacja starego typu (grawitacyjna) jest wypierana przez o wiele skuteczniejszy system, jakim jest wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Działa ona niezależnie od warunków pogodowych, czy też pory roku, gwarantując odprowadzenie z pomieszczeń zużytego powietrza i dostarczenie świeżego, dodatkowo przefiltrowanego z zewnątrz. Co ważne, cały proces dzięki wymiennikowi ciepła pozwala na ograniczenie zużycia energii i strat ciepła! Jak to działa?
Wentylacja mechaniczna składa się z systemu przewodów wywiewnych i nawiewnych oraz anemostatów, które pozwalają na usunięcie zużytego powietrza z pomieszczeń i dostarczenie do nich świeżego – a także dzięki odpowiednim filtrom – niezwykle czystego powietrza z zewnątrz. Sercem całego systemu jest centrala wentylacyjna z wentylatorami, która jest odpowiedzialna za optymalny dla danego budynku obieg powietrza (oczywiście można nim dowolnie sterować, dostosowując go do własnych potrzeb). Jednym z kluczowych elementów systemu jest wymiennik ciepła, który pozwala na odzyskiwanie energii poprzez wymianę ciepła między strumieniami powietrza – wywiewanym i nawiewanym.
Ciepło powietrza usuwanego z domu zostaje przekazane strumieniowi powietrza nawiewanego, co pozwala skutecznie ograniczyć jego straty ze skutecznością dochodzącą do 95%! Strumienie powietrza nie mieszają się, dlatego można cieszyć się zawsze czystym powietrzem w domu, oszczędzając pieniądze na wydatki związane z ogrzewaniem oraz chroniąc środowisko naturalne.
Rekuperacja już na etapie projektowania budynku
Decydując się na rekuperację, należy pamiętać, że system ten instaluje się zdecydowanie łatwiej w budynkach dopiero co budowanych niż w tych, które zostały już wykończone. Dzieje się tak z powodu konieczności doprowadzenia do wszystkich pomieszczeń w domu lub mieszkaniu przewodów, którymi płynie powietrze nawiewane oraz wywiewane.
Ze względu na konieczność zapewnienia optymalnego działania całego systemu, wspomniane wcześniej kanały muszą posiadać dość dużą średnicę (minimum kilkanaście centymetrów), dlatego ich ukrycie byłoby trudne. Odsłonięte przewody, żeby nie psuły estetyki wnętrz, musiałyby zostać zabudowane, co oznaczałoby konieczność wykonania kolejnych prac i w praktyce remont pomieszczeń. Tak naprawdę podjęcie decyzji o wykonaniu rekuperacji już na etapie projektu budynku ma znacznie więcej korzyści. Pozwala nie tylko na wybranie odpowiedniego miejsca dla rekuperatora, ale także na optymalizację drogi prowadzania instalacji.
Planując całą inwestycję z wyprzedzeniem, nie będzie też konieczności wykonywania kominów do wentylacji grawitacyjnej, poza tym uniknie się kolizji z innymi instalacjami. Istotną zaletą jest też wcześniejsze wykonanie przepustów przez stropy, dzięki czemu nie trzeba tworzyć dodatkowych otworów i przekuć. Uwzględnienie rekuperacji w projekcie to również komfort rozpoczęcia prac we właściwym momencie, zgodnie z harmonogramem robót, dzięki czemu różne ekipy po prostu nie będą sobie przeszkadzały.
Rekuperator – na jakie parametry zwracać uwagę?
Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, sercem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest rekuperator (centrala wentylacyjna). O ile najprawdopodobniej nie będziemy sami wybierać konkretnego modelu urządzenia i zdamy się na ekipę wykonawczą (dlatego tak ważne jest znalezienie odpowiednich fachowców), to jednak warto mieć choćby podstawową wiedzę na ten temat. Główną rzeczą na którą powinno się zwrócić uwagę, jest sprawność odzysku ciepła. Najwyższą wartość tego parametru osiągają modele z przeciwprądowym wymiennikiem ciepła.
Gorzej z tym zagadnieniem radzą sobie urządzenia wyposażone w wymienniki krzyżowe
Na sprawność centrali wentylacyjnej wpływają również takie czynniki jak energochłonność zastosowanych w nim wentylatorów, zabezpieczenie przed skroplinami, parametry filtrów powietrza oraz możliwości układu sterowania. Dużym ułatwieniem, które pozwala szybko zorientować się w danych technicznych urządzenia, jest etykieta energetyczna (jej umieszczenie jest obecnie obowiązkowe). Z zawartych tam informacji można dowiedzieć się m.in. jaka jest klasa efektywności energetycznej centrali wentylacyjnej. Określa się ją na podstawie jednostkowego zużycia energii (JZE). Wartość ta mówi nam o tym, jaką oszczędność energii można osiągnąć w skali roku (w przeliczeniu na metr kwadratowy). Najlepsze modele, które można znaleźć na rynku, należą do klasy A+. Etykieta zawiera też informacje o wydajności centrali wentylacyjnej.
Dzięki temu, posiadając projekt instalacji wentylacyjnej, można od razu zorientować się czy rekuperator będzie odpowiedni do naszego budynku. Istotnym elementem podczas wyboru centrali jest też poziom generowanego przez nią hałasu. Ma to szczególne znaczenie, gdy rekuperator umiejscowiony będzie blisko często użytkowanych pomieszczeń, przede wszystkim sypialni. Oczywiście nie ma co demonizować hałasu generowanego przez centralę wentylacyjną, ponieważ zdecydowana większość urządzeń jest cicha. Tak naprawdę większe natężenie hałasu generuje powietrze przepływające w kanałach wentylacyjnych, dlatego trzeba mieć to na uwadze.
Warto wiedzieć, że wentylatory rekuperatorów mogą pracować z różną szybkością
Zalecaną wydajność powinny osiągać, działając na środkowym biegu. Rekuperacja to ciekawy, złożony temat, ale staraliśmy się poruszyć dla Was najważniejsze kwestie z nią związane. Z treści artykułu możecie łatwo wywnioskować, że wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła to niemal wyłącznie korzyści.
Owszem, trzeba początkowo ponieść koszty związane z wykonaniem instalacji, jednak jest to inwestycja na lata, która szybko się zwraca ze względu na obniżenie wydatków na ogrzewanie. Rekuperacja zapewnia odzyskiwanie energii z efektywnością wynoszącą nawet do 95%. Prawidłowo wykonany system umożliwia wygodne sterowanie strumieniem powietrza i jego parametrami. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła pozwala na uzdatnienie powietrza, czyli jego odpowiednie przefiltrowanie, ogrzanie i nawilżenie. Rekuperacja ogranicza też problem zawilgocenia ścian, co mogłoby spowodować pojawienie się szkodliwych mikroorganizmów, takich jak pleśń, glony itp.
